නොමේරූ දරු උපත් - පිළිබඳ ගෝලීය අවධානය ඉහලට

Translation of Article titled 
"Global concern over babies born too soon" on Daily Mirror online.

available at

https://www.dailymirror.lk/opinion/Global-concern-over-babies-born-too-soon/172-259463

ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය (WHO), UNICEF සහ UN ජනගහන අරමුදල එක්ව නොමේරූ දරු උපත් හෝ ගර්භණී මාස 37 ට පෙර දරු උපත් පිළිබඳව හදිසි ගෝලීය අවධානයක් ඉල්ලා ඇත. නොමේරූ ළදරුවන් මිය යාමට හෝ දරුවාගේ සෞඛ්‍යයට, අවට සමාජයට සහ රටේ ආර්ථිකයට ගැඹුරු හා කල්පවත්නා බලපෑමක් ඇති කළ හැකිය.

මැයි 9 වන දින නිකුත් කරන ලද: “ඉක්මනින් උපත: නොමේරූ දරු උපත් පිළිබඳ දශකය” යන මාතෘකාව යටතේ ප්‍රකාශනයක, EHO, UNICEF සහ UNFPA පෙන්වා දෙන්නේ පසුගිය වසර දහය තුළ ළදරුවන් මිලියන 152 ක් නොමේරූ ලෙස උපත ලබා ඇති බවයි. 2020 දී ඇස්තමේන්තු කර ඇති ළදරුවන් මිලියන 13.4 ක් පූර්ව කාලීනව උපත ලබා ඇති අතර, මෙයින් මිලියනයකට ආසන්න ප්‍රමාණයක් නොමේරූ සංකූලතා වලින් මිය යති (ඉතා ඉක්මනින් උපත ලබන ළදරුවන් 10 න් 1 ට සමාන වේ).

ලොව පුරා, ළදරුවන් 10 දෙනෙකුගෙන් එක් අයෙක් නොමේරූ හෝ සෑම තත්පර දෙකකට වරක් උපත ලබයි. සැලකිලිමත් විය යුතු කරුණක් වන්නේ පසුගිය දශකය තුළ නොමේරූ උපත් අනුපාතය යන්තම් වෙනස් වී ඇති බවයි. සමහර තැන්වල ගාස්තු වැඩිවෙලා.

නොමේරූ ළදරුවන් දිවි ගලවා ගන්නේ, ඔවුන්ට ජීවිත කාලය පුරාම බලපාන ආබාධ සහිතවයි. මීට අමතරව, මෙම ආබාධ හේතුවෙන් ඔවුන්ගේ පවුල්වලට අහිතකර බලපෑම් ඇති වේ.

නොමේරූ උපත් යනු වයස අවුරුදු 5 ට අඩු දරුවන්ගේ තනි විශාලතම ඝාතකයා වන අතර, අලුත උපන් මරණ තුනෙන් එකකට වඩා (එනම්: ජීවිතයේ පළමු මාසයේ සිදුවන මරණ).

දුප්පත් පොහොසත් භේදය

මේ ක්ෂේත්‍රයේ දුප්පත් පොහොසත් භේදයක් තියෙනවා. පැහැදිලි හේතූන් මත, දියුණු රටවල නොමේරූ ළදරුවන්ට තුන්වන ලෝකයේ ප්‍රාන්තවල ඉපදීමට වඩා වැඩි පැවැත්මක් ඇත. වෙනස පුදුම සහගතයි. අතිශයින්ම නොමේරූ ළදරුවන් 10 න් 9 ක් (ගර්භණී සති 28 ට අඩු කාලයකදී උපත) ඉහළ ආදායම් ලබන රටවල ජීවත් වන අතර අඩු ආදායම්ලාභී රටවල ජීවත් වන්නේ එවැනි ළදරුවන් 10 න් 1 ක් පමණි.

පැහැදිලිවම, දුප්පත් රටවල කාන්තාවන්ට, ළදරුවන්ට සහ ඔවුන්ගේ පවුල්වලට ඔවුන්ට අවශ්‍ය ඒකාකාර උසස් තත්ත්වයේ, “ගෞරවනීය රැකවරණයක්” නොලැබේ. එහි ප්‍රතිඵලය සමඟ දුප්පත් රටවල ළදරුවන්ට ජීවත් වීමට ඇති ඉඩකඩ අඩුය.

පූර්ව කාලීන දරු ප්‍රසූතිය මළ දරු උපත්වලට හේතු විය හැක. ගර්භාෂ අභ්‍යන්තර භ්‍රෑණ මරණය (ගර්භාෂය තුළ ජීවයේ සලකුණු නොමැති ළදරුවන්) නොමේරූ දරු ප්‍රසූතියට හේතු විය හැක. මළ දරු උපත් සහ නව ජන්ම මරණවලට තුඩු දෙන අවදානම් මාර්ග සමාන බව වාර්තාව පවසයි.

කනගාටුදායක ලෙස, නොමේරූ උපත් අනුපාතය 2010 සහ 2020 අතර යන්තම් වෙනස් වී නැත. රැකවරණයෙහි යම් වැඩිදියුණු කිරීම් තිබියදීත්, සෑම වසරකම මිලියන 2.3 කට වඩා වැඩි නවජ මරණ, මිලියන 1.9 ක් මළ දරු උපත් සහ 287 000 මාතෘ මරණ ඇතුළුව සෑම වසරකම මිලියන 4.5 කට වඩා කාන්තාවන් සහ ළදරුවන් මිය යති. .

වැළැක්විය හැකි

සෑම නොමේරූ මරණයක්ම ඛේදවාචකයකි, නමුත් බහුතරයක් ගර්භණී සමයේදී සහ උපතේදී සහ අලුත උපන් බිළිඳුන් සඳහා උසස් තත්ත්වයේ රැකවරණයක් සමඟ වළක්වා ගත හැකිය. කෙසේ වෙතත්, තිරසාර සංවර්ධන ඉලක්ක (SDG) සාක්ෂාත් කර ගැනීමට වසර හතකට අඩු කාලයකදී ප්‍රගතියේ අනුපාත දශකයකට පෙර වඩා මන්දගාමී වන අතර සමහර අවස්ථාවල ආපසු හැරෙමින් පවතින බව WHO සටහන් කරයි.

SDG ඉලක්කය වන්නේ, 2030 වන විට, අලුත උපන් බිළිඳුන්ගේ සහ වයස අවුරුදු 5 ට අඩු දරුවන්ගේ වළක්වා ගත හැකි මරණ අවසන් කිරීමයි. සියලුම රටවල් නව ජන්ම මරණ සහ වයස අවුරුදු 5 ට අඩු මරණ අවම කිරීම අරමුණු කර ගත යුතුය.

බාධක

නමුත් පහත දත්ත පෙන්නුම් කරන්නේ ඉදිරි ගමන දුෂ්කර බවයි: ක්ෂණික පාඨමාලා නිවැරදි කිරීමකින් තොරව රටවල් 65ක් SDG අලුත උපන් මරණ ඉලක්කයට වඩා අඩු වනු ඇති අතර 55 2030 ඉලක්කය සපුරා ගැනීම සඳහා ඔවුන්ගේ වර්තමාන වැඩිදියුණු කිරීමේ අනුපාතය දෙගුණයකට වඩා වැඩි කිරීමට අවශ්‍ය වේ.

නව සහ තීව්‍ර වූ අභියෝග විශාල ලෙස මතු වේ. "Cs හතර" - ගැටුම්, දේශගුණික විපර්යාස, COVID-19 සහ ජීවන වියදම් අර්බුදය - වෙනස් නමුත් අතිච්ඡාදනය වන අභියෝග මතු කරයි, සහ පවතින අසමානතාවයන් ඒකාබද්ධ කරයි, විශේෂයෙන් සෞඛ්‍ය පද්ධති දැනටමත් දුර්වල ස්ථානවල.

2022 අවසානය වන විට ලොව පුරා මිලියන 100 කට අධික ජනතාවක් යුද්ධය, ප්‍රචණ්ඩත්වය, හිංසා පීඩා සහ මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කිරීම් හේතුවෙන් තම නිවෙස්වලින් පලවා හැර ඇත. සෞඛ්‍ය පද්ධති බිඳවැටීම සහ මෙම බාධා නිසා ඇතිවන සීමා සහිත ප්‍රවේශය ගැබ්ගැනීම් කෙරෙහි විනාශකාරී බලපෑම් ඇති කරයි.

වැඩිම අලුත උපන් මරණ අනුපාතිකයක් ඇති රටවල් 16න් 11ක්ම මෑත මානුෂීය අර්බුදයකට මුහුණ දී ඇත. ලොව පුරා, මාතෘ මරණවලින් 61%ක්, මළ දරු උපත්වලින් 51%ක් සහ අලුත උපන් මරණවලින් 50%ක් සිදුවූයේ 2023 එක්සත් ජාතීන්ගේ මානුෂීය අභියාචනයක් ඇති රටවලය. කුඩා හා අවදානමට ලක්විය හැකි අලුත උපන් බිළිඳුන් ගැටුම් තත්වයන් තුළ විශේෂයෙන් අවදානමට ලක් වේ.

ඇස්තමේන්තු කර ඇති පරිදි, 2019 දී වායු දූෂණය නොමේරූ දරු උපත් මිලියන 6 කට සහ අඩු උපත් බරැති ළදරුවන් මිලියන 3 කට ආසන්න ප්‍රමාණයකට දායක විය. 2020 ගෝලීය වාර්තාවක් ඇස්තමේන්තු කර ඇත්තේ ලොව පුරා සිදුවන අලුත උපන් මරණ වලින් 20% ක් වායු දූෂණයට හේතු වන බවයි, බොහෝ දුරට නොමේරූ දරු උපත් සහ අඩු උපත් බර හේතුවෙන්.

COVID-19, ගැටුම් සහ දේශගුණික අර්බුදය හේතුවෙන් ඇති වූ සැපයුම් දාමයේ බාධා කිරීම් මිලියන සංඛ්‍යාත මිනිසුන්ගේ ජීවන වියදම නාටකාකාර ලෙස ඉහළ දමා ඇත. ගෝලීය උද්ධමනය 2021 දී 4.7% සිට 2022 දී 8.8% දක්වා ඉහළ ගොස් ඇති අතර ලෝකයේ අඩකට ආසන්න ප්‍රමාණයක ද්විත්ව ඉලක්කම් උද්ධමනයක් පවතී. මෙය තාවකාලික ආර්ථික මිරිකීමකට වඩා වැඩි දෙයක්: එය ගෝලීය මහජන සෞඛ්‍ය අර්බුදයක් බව WHO පවසයි.

මෙම අර්බුදය නොමේරූ ළදරුවන් සහ ඔවුන්ගේ පවුල්වල අවදානම ගැඹුරු කරයි. නිවසින් පිටව ගිය ළදරුවන් දැඩි සත්කාර සඳහා නැවත පැමිණෙන බවට වාර්තා ඇත, මන්ද පවුලට නිවසේදී උණුසුම සහ ඔක්සිජන් ලබා ගැනීමට නොහැකි වූ අතර මෑත සමීක්ෂණයකදී, අලුත උපන් බිළිඳකු සිටින දෙමව්පියන්ගෙන් 84% ක් පැවසුවේ ජීවන වියදම ඉහළ යාම නිසා රෝහලට යාමට සහ පිටතට යාමට ඇති හැකියාව සීමා කර ඇති බවයි.

ආයෝජන මත ඉහළ ප්රතිලාභ

මාතෘ සහ අලුත උපන් සෞඛ්‍ය සඳහා කැප වූ මුදල් ඵලදායී ආයෝජනයක් බව WHO පවසයි.

දකුණු ආසියාවේ, කුඩා හා අවදානමට ලක්විය හැකි අලුත උපන් බිළිඳුන් ද ඇතුළුව අලුත උපන් බිළිඳුන්ගේ ජීවිත බේරා ගැනීම සඳහා සාක්ෂි මත පදනම් වූ මැදිහත්වීම් පැකේජයක් විශාල කිරීම, ආයෝජනය කරන සෑම US$ 1 කටම US $ 2-17 ආපසු ලබා දීමට ගණනය කර ඇත.

ගෝලීය වශයෙන්, මව්කිරි දීම යනු කාන්තා, ළමා සහ නව යොවුන් වියේ සෞඛ්‍ය සේවාවේ සමස්ත වර්ණාවලියේ වඩාත්ම ලාභදායී මැදිහත්වීම් වලින් එකකි, එහි ප්‍රවර්ධනය සහ ආරක්ෂාව සඳහා ආයෝජනය කරන සෑම US$ 1ක් සඳහාම US$ 35 ආපසු ලබා දෙයි.

වඩ වඩාත් හොඳ ඉලක්කගත ආයෝජනයක් වහා අවශ්‍ය වේ. ආයෝජන දේශීය සම්පත්වලින් මෙන්ම පරිත්‍යාගශීලීන්ගෙන්ද පැමිණිය යුතුය. 2010 සහ 2019 අතර, ළමා සෞඛ්‍යයට වඩා මාතෘ සඳහා අඩු ආයෝජනයක්, අලුත උපන් බිළිඳුන් සඳහා ඉතා අඩු, සහ මළ උපත් ගැන සඳහනක් නැති තරම්ය.

ශ්රී ලංකාව

ශ්‍රී ලංකාවේ වසරකට ළදරුවන් 24,500ක් පමණ නොමේරූ ලෙස උපත ලබයි. දිවයින පුරා තරමක් හොඳ ප්‍රසව වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර තිබියදීත්, ශ්‍රී ලංකාවේ නොමේරූ උපත් අනුපාතය තවමත් සජීවී උපත් 1000කට 10 සිට 15 දක්වා පරාසයක පවතී.

හිමාලි ජයකොඩි සහ ඇයගේ සගයන් විසින් ශ්‍රී ලංකාවේ ගම්පහ දිස්ත්‍රික්කයේ තුන්වන වසරේ නොමේරු උපදින දරුවන්ගේ සෞඛ්‍ය හා සම්බන්ධ ජීවන තත්ත්වය පිළිබඳ අධ්‍යයනයකින් පෙනී යන්නේ නොමේරූ දරුවන් කෙටි හා දිගු කාලීන රෝගාබාධවලට ගොදුරු වන බවයි.

“කෙටි කාලීනව නොමේරූ වෛද්‍ය සංකූලතාවලට ශ්වසන අපහසුතාව, අභ්‍යන්තර රුධිර වහනය සහ ආසාදන ඇතුළත් වේ. සමහර දරුවන් ඉගෙනීමේ ආබාධ, කථන සහ භාෂා ආබාධ, දෘශ්‍යාබාධ, ස්නායු හා චර්යාත්මක ආබාධ වැනි නිදන්ගත ගැටලු සමඟ අවසන් වේ, ”අධ්‍යයනය පවසයි.

කෙසේ වෙතත්, හොඳ ආරංචිය නම්, වැඩිදියුණු කළ වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර හේතුවෙන් ශ්‍රී ලංකාවේ නොමේරූ උපන් දරුවන්ගේ ළදරු වියෙන් ඔබ්බට දිවි ගලවා ගැනීම වැඩිවෙමින් පවතින බවයි.

එස්.සතීස් ඇතුළු සගයන් විසින් යාපනය ශික්ෂණ රෝහලේ සිදු කරන ලද අධ්‍යයනයකින් හෙළි වූයේ නොමේරූ දරු උපත් මව්වරුන්ගේ සමාජ ආර්ථික පසුබිමට සම්බන්ධ නොවන බවත් රජයෙන් ලබා දී ඇති පහසුකම් සහ විශේෂඥ දැනුම මව්වරුන්ට මහත් රුකුලක් වී ඇති බවත්ය. පවුල්වල සහයෝගයද උපකාරවත් සාධකයක් විය. එහෙත් තවමත් ළදරු මරණ අවම කිරීම සඳහා වැඩිදියුණු කිරීම සඳහා විශාල ඉඩක් ඇත.

ඵලදායී ප්‍රජා මූලික මැදිහත්වීම් සමඟින්, පෙර පාසල් වයසේ නොමේරූ දරුවන්ගේ සෞඛ්‍ය තත්ත්වය වැඩිදියුණු කළ හැකිය. කෙසේ වෙතත්, ශ්‍රී ලංකාවේ ක්ෂේත්‍ර සෞඛ්‍ය අංශයට ප්‍රජා මට්ටමින් නොමේරූ දරුවන් ඉලක්ක කර ගනිමින් සංවිධානාත්මක මැදිහත්වීම් තවමත් නොමැත. ගුණාත්මක ළමා ආරක්ෂණ වැඩසටහන් සැපයීම සහ ගෘහ මට්ටමින් දරුවා සඳහා උත්තේජනයක් අවශ්‍ය බව ගම්පහ දිස්ත්‍රික්කයේ සිදු කරන ලද අධ්‍යයනය පවසයි.

ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය පවසන්නේ “සෑම ළදරුවෙකුටම, සෑම තැනකම පණපිටින් උපත ලැබීමට අවස්ථාවක්, නියම වේලාවට සහ නියම ප්‍රමාණයෙන්” විය යුතු බවත්, මෙම අරමුණු සාක්ෂාත් කර ගැනීමට සහ ගම්‍යතාව ගොඩනඟා ගැනීමටත්, “පීඩනය අවශ්‍ය වන්නේ ඉහළ සිට පහළට පමණක් නොවන බවයි. (ආණ්ඩු සහ පරිත්‍යාගශීලීන්ගෙන්) පමණක් නොව, සෞඛ්‍ය සේවා සපයන්නන් සහ සිවිල් සමාජය ඇතුළු පවුල් සහ ප්‍රජාවන්ගෙන් ද පහළ සිට ඉහළට.”