අහිංසක හදවත: සිව් හැවිරිදි පුමිඳු: අනුකම්පාව පිළිබඳ පාඩමක්

 

අවුල් සහගත හා අවිනිශ්චිතතාවයෙන් පිරුණු ලෝකයක, දරුවෙකුගේ අහිංසක ඇස්වලින් ජීවිතය දැකීමට සැබවින්ම ඉන්ද්‍රජාලික යමක් තිබේ. ඔවුන්ගේ නිර්මල හදවත් සහ අපිරිසිදු හැඟීම් අපව ගැඹුරින් ස්පර්ශ කරන ආකාරයක් ඇත, අප බොහෝ විට නොසලකා හරින සරල නමුත් ගැඹුරු සත්‍යයන් අපට මතක් කර දෙයි. ඊයේ, අපේ නිවසේ කුඩා සිදුවීමක් දිග හැරුනේ, මගේ සිව් හැවිරිදි පුතාගේ සුන්දර මනස සහ දයානුකම්පිත ආත්මය පිළිබඳ දර්ශනයක් හෙළිදරව් කරමිනි. එය ළමා හදවත් තුළ රැඳෙන අනුකම්පාවේ බලය සහ අසීමිත සෙනෙහස සිහිපත් කරමින් අප සැවොම මවිතයට පත් කළ මොහොතක් විය.

ඒ සියල්ල ආරම්භ වූයේ සමනලයෙකුගෙනි. සියුම් ලෙස පියාඹමින්, එය අපගේ නිහතමානී වාසස්ථානයට ඇතුළු වූ අතර, එය ආශ්චර්යයක් සහ මායාවක හැඟීමක් ගෙන ආවේය. මගේ පුතා සහ ඔහුගේ වැඩිමහල් සහෝදරියන් දෙදෙනා අමුත්තා දුටු විට, ඔවුන්ගේ දෑස් අහිංසක ප්‍රීතියෙන් දිලිසෙන විට උද්යෝගය වාතය පිරී ගියේය. මෙම කුඩා සත්වයා අනුකම්පාව සහ පරාර්ථකාමීත්වය පිළිබඳ හද උණුසුම් කරවන ප්‍රදර්ශනයකට උත්ප්‍රේරකයක් වනු ඇතැයි අප දැන සිටියේ නැත.

දෛවයේ හැටියට, සමනලයාගේ ගමන පව්කාර මුහුණුවරක් ගත්තේ, සිවිලිම මත උස් වූ, සැඟවී සිටි හූනෙකුගේ උගුලට හසු වූ බැවිනි. හූනන් ගේ ග්‍රහණයට එරෙහිව අරගල කරන අසරණ සතාගේ දසුන මගේ දරුවන්ගේ හදවත්වලට තදින්ම කාවැදුණා. නරුමත්වයෙන් බරක් නොවූ ඔවුන්ගේ තරුණ ආත්මයන්, සමනලයා ක්‍රියාත්මක වීමටත්, එහි ආසන්න විනාශයෙන් ගලවා ගැනීමටත් බල කෙරුනි.

සහෝදර සහෝදරියන් තිදෙනා එකට ගුලි වී, වහල් වූ සමනලයා නිදහස් කර ගැනීමේ ක්‍රම ගැන කල්පනා කළහ. ඔවුන්ගේ කටහඬ කාමරය පුරා පිරී ගියේ අධිෂ්ඨානයෙන් හා බලාපොරොත්තුවෙන් දෝංකාර දෙමිනි. ගෙවී යන සෑම මොහොතකම ඔවුන්ගේ කැපවීම වර්ධනය විය, හූනන්ගේ නොසැලෙන ග්‍රහණයෙන් ඔවුන්ගේ කලකිරීමද වැඩි විය. ඔවුන් කූරු, තාවකාලික මෙවලම් සහ ඔවුන්ගේම කටහඬ භාවිතා කරමින් කටුස්සාව පොළඹවා උගේ වහලා නිදහස් කිරීමට උත්සාහ කළහ. එහෙත් හූනන් නොසැලී සිටි නිසා ඔවුන්ගේ උත්සාහය නිෂ්ඵල විය.

මේ පොර අතරේ මගේ පුතාගේ අහිංසක කටහඬ කලබලයෙන් බිඳී ගියා. බලාපොරොත්තු සුන්වීම සහ ශෝකය මුසුව, ඔහු කෙලින්ම හූනන් ඇමතීය, ඔහුගේ වචන ඔහුගේ වයසට වඩා බොහෝ දුරට අනපේක්ෂිත ප්‍රඥාවේ මුතු ඇටයකින් දෝංකාර දෙයි. "ඒයි හූනන්, කරුණාකරලා සමනලයාට යන්න දෙන්න. මම ඔබට කුසලානයක් දෙන්නම්." ඒ මොහොතේ කාමරය පුරා දැඩි නිශ්ශබ්දතාවයක් ඇති විය. කිසිදු යටි අරමුණකින් හෝ පුද්ගලික ලාභ ප්‍රයෝජනයකින් තොර ඔහුගේ පිරිනැමීම ඔහුගේ අනුකම්පාවේ සාරය සංග්‍රහ කළේය.

කුසලාන සහ ඒවායේ වැදගත්කම ගැන සිව් හැවිරිදි දරුවෙකුට තේරුම් ගත හැක්කේ කුමක්ද? වැඩිහිටියන්ගේ ලෝකයේ, කුසලාන බොහෝ විට ජයග්‍රහණයේ සංකේත වේ, වෙහෙස මහන්සි වී වැඩ කිරීමෙන් සහ කැපවීමෙන් උපයා ගත් සම්මාන. එහෙත්, මගේ පුතාගේ අහිංසක මනස මෙම පිළිගැනීමේ ලාංඡනය සඳහා නව නිර්වචනයක් ඉදිරිපත් කර ඇත. ඔහුට කුසලානයක් නියෝජනය කළේ ඉතා වටිනා දෙයක්, අගය කිරීමේ සහ කෘතඥතාවයේ ඉරියව්වක් වන අතර එය කටුස්සෙකුට පවා තම වහලා නිදහස් කිරීමට ඒත්තු ගැන්විය හැකිය.

ඒ මුදු මොළොක් මොහොතේ, මගේ පුතාගේ වදන් තුළ ගැබ් වූ ගැඹුරු ප්‍රඥාව ගැන මට පුදුමයට පත් නොවී සිටීමට නොහැකි විය. සමනලයාගේ නිදහස වෙනුවෙන් කුසලානයක් හුවමාරු කර ගැනීමට ඔහුගේ පරාර්ථකාමී පිරිනැමීම අහිංසකත්වයේ නිර්මල බලය සහ දරුවෙකුගේ හදවතේ නොකැළැල් ස්වභාවය නිරූපණය කළේය. එය ලෝකයේ සංකීර්ණත්වයෙන් තොර වූ ඔවුන් තුළ පවතින අසීමිත ආදරය සහ දයාව පිළිබඳ සාක්ෂියක් විය.

මෙම සරල නමුත් ගැඹුරු සිදුවීම මා මෙනෙහි කරන විට, අපගේ දරුවන්ගෙන් අපට උගත හැකි අගනා පාඩම් මට සිහිපත් වේ. බොහෝ විට ආත්මාර්ථකාමීත්වය සහ ආත්මාර්ථකාමීත්වය දිරිමත් කරන ලෝකයක, මගේ පුතාගේ අහිංසක දයානුකම්පාව සංවේදනයේ සහ පරාර්ථකාමීත්වයේ වැදගත්කම පිළිබඳ ප්‍රබල මතක් කිරීමක් ලෙස සේවය කරයි. අපගේ ආශාවන්ගෙන් ඔබ්බට ගොස් ළඟා වීමට එය අපට උගන්වයි

නොමේරූ දරු උපත් - පිළිබඳ ගෝලීය අවධානය ඉහලට

Translation of Article titled 
"Global concern over babies born too soon" on Daily Mirror online.

available at

https://www.dailymirror.lk/opinion/Global-concern-over-babies-born-too-soon/172-259463

ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය (WHO), UNICEF සහ UN ජනගහන අරමුදල එක්ව නොමේරූ දරු උපත් හෝ ගර්භණී මාස 37 ට පෙර දරු උපත් පිළිබඳව හදිසි ගෝලීය අවධානයක් ඉල්ලා ඇත. නොමේරූ ළදරුවන් මිය යාමට හෝ දරුවාගේ සෞඛ්‍යයට, අවට සමාජයට සහ රටේ ආර්ථිකයට ගැඹුරු හා කල්පවත්නා බලපෑමක් ඇති කළ හැකිය.

මැයි 9 වන දින නිකුත් කරන ලද: “ඉක්මනින් උපත: නොමේරූ දරු උපත් පිළිබඳ දශකය” යන මාතෘකාව යටතේ ප්‍රකාශනයක, EHO, UNICEF සහ UNFPA පෙන්වා දෙන්නේ පසුගිය වසර දහය තුළ ළදරුවන් මිලියන 152 ක් නොමේරූ ලෙස උපත ලබා ඇති බවයි. 2020 දී ඇස්තමේන්තු කර ඇති ළදරුවන් මිලියන 13.4 ක් පූර්ව කාලීනව උපත ලබා ඇති අතර, මෙයින් මිලියනයකට ආසන්න ප්‍රමාණයක් නොමේරූ සංකූලතා වලින් මිය යති (ඉතා ඉක්මනින් උපත ලබන ළදරුවන් 10 න් 1 ට සමාන වේ).

ලොව පුරා, ළදරුවන් 10 දෙනෙකුගෙන් එක් අයෙක් නොමේරූ හෝ සෑම තත්පර දෙකකට වරක් උපත ලබයි. සැලකිලිමත් විය යුතු කරුණක් වන්නේ පසුගිය දශකය තුළ නොමේරූ උපත් අනුපාතය යන්තම් වෙනස් වී ඇති බවයි. සමහර තැන්වල ගාස්තු වැඩිවෙලා.

නොමේරූ ළදරුවන් දිවි ගලවා ගන්නේ, ඔවුන්ට ජීවිත කාලය පුරාම බලපාන ආබාධ සහිතවයි. මීට අමතරව, මෙම ආබාධ හේතුවෙන් ඔවුන්ගේ පවුල්වලට අහිතකර බලපෑම් ඇති වේ.

නොමේරූ උපත් යනු වයස අවුරුදු 5 ට අඩු දරුවන්ගේ තනි විශාලතම ඝාතකයා වන අතර, අලුත උපන් මරණ තුනෙන් එකකට වඩා (එනම්: ජීවිතයේ පළමු මාසයේ සිදුවන මරණ).

දුප්පත් පොහොසත් භේදය

මේ ක්ෂේත්‍රයේ දුප්පත් පොහොසත් භේදයක් තියෙනවා. පැහැදිලි හේතූන් මත, දියුණු රටවල නොමේරූ ළදරුවන්ට තුන්වන ලෝකයේ ප්‍රාන්තවල ඉපදීමට වඩා වැඩි පැවැත්මක් ඇත. වෙනස පුදුම සහගතයි. අතිශයින්ම නොමේරූ ළදරුවන් 10 න් 9 ක් (ගර්භණී සති 28 ට අඩු කාලයකදී උපත) ඉහළ ආදායම් ලබන රටවල ජීවත් වන අතර අඩු ආදායම්ලාභී රටවල ජීවත් වන්නේ එවැනි ළදරුවන් 10 න් 1 ක් පමණි.

පැහැදිලිවම, දුප්පත් රටවල කාන්තාවන්ට, ළදරුවන්ට සහ ඔවුන්ගේ පවුල්වලට ඔවුන්ට අවශ්‍ය ඒකාකාර උසස් තත්ත්වයේ, “ගෞරවනීය රැකවරණයක්” නොලැබේ. එහි ප්‍රතිඵලය සමඟ දුප්පත් රටවල ළදරුවන්ට ජීවත් වීමට ඇති ඉඩකඩ අඩුය.

පූර්ව කාලීන දරු ප්‍රසූතිය මළ දරු උපත්වලට හේතු විය හැක. ගර්භාෂ අභ්‍යන්තර භ්‍රෑණ මරණය (ගර්භාෂය තුළ ජීවයේ සලකුණු නොමැති ළදරුවන්) නොමේරූ දරු ප්‍රසූතියට හේතු විය හැක. මළ දරු උපත් සහ නව ජන්ම මරණවලට තුඩු දෙන අවදානම් මාර්ග සමාන බව වාර්තාව පවසයි.

කනගාටුදායක ලෙස, නොමේරූ උපත් අනුපාතය 2010 සහ 2020 අතර යන්තම් වෙනස් වී නැත. රැකවරණයෙහි යම් වැඩිදියුණු කිරීම් තිබියදීත්, සෑම වසරකම මිලියන 2.3 කට වඩා වැඩි නවජ මරණ, මිලියන 1.9 ක් මළ දරු උපත් සහ 287 000 මාතෘ මරණ ඇතුළුව සෑම වසරකම මිලියන 4.5 කට වඩා කාන්තාවන් සහ ළදරුවන් මිය යති. .

වැළැක්විය හැකි

සෑම නොමේරූ මරණයක්ම ඛේදවාචකයකි, නමුත් බහුතරයක් ගර්භණී සමයේදී සහ උපතේදී සහ අලුත උපන් බිළිඳුන් සඳහා උසස් තත්ත්වයේ රැකවරණයක් සමඟ වළක්වා ගත හැකිය. කෙසේ වෙතත්, තිරසාර සංවර්ධන ඉලක්ක (SDG) සාක්ෂාත් කර ගැනීමට වසර හතකට අඩු කාලයකදී ප්‍රගතියේ අනුපාත දශකයකට පෙර වඩා මන්දගාමී වන අතර සමහර අවස්ථාවල ආපසු හැරෙමින් පවතින බව WHO සටහන් කරයි.

SDG ඉලක්කය වන්නේ, 2030 වන විට, අලුත උපන් බිළිඳුන්ගේ සහ වයස අවුරුදු 5 ට අඩු දරුවන්ගේ වළක්වා ගත හැකි මරණ අවසන් කිරීමයි. සියලුම රටවල් නව ජන්ම මරණ සහ වයස අවුරුදු 5 ට අඩු මරණ අවම කිරීම අරමුණු කර ගත යුතුය.

බාධක

නමුත් පහත දත්ත පෙන්නුම් කරන්නේ ඉදිරි ගමන දුෂ්කර බවයි: ක්ෂණික පාඨමාලා නිවැරදි කිරීමකින් තොරව රටවල් 65ක් SDG අලුත උපන් මරණ ඉලක්කයට වඩා අඩු වනු ඇති අතර 55 2030 ඉලක්කය සපුරා ගැනීම සඳහා ඔවුන්ගේ වර්තමාන වැඩිදියුණු කිරීමේ අනුපාතය දෙගුණයකට වඩා වැඩි කිරීමට අවශ්‍ය වේ.

නව සහ තීව්‍ර වූ අභියෝග විශාල ලෙස මතු වේ. "Cs හතර" - ගැටුම්, දේශගුණික විපර්යාස, COVID-19 සහ ජීවන වියදම් අර්බුදය - වෙනස් නමුත් අතිච්ඡාදනය වන අභියෝග මතු කරයි, සහ පවතින අසමානතාවයන් ඒකාබද්ධ කරයි, විශේෂයෙන් සෞඛ්‍ය පද්ධති දැනටමත් දුර්වල ස්ථානවල.

2022 අවසානය වන විට ලොව පුරා මිලියන 100 කට අධික ජනතාවක් යුද්ධය, ප්‍රචණ්ඩත්වය, හිංසා පීඩා සහ මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කිරීම් හේතුවෙන් තම නිවෙස්වලින් පලවා හැර ඇත. සෞඛ්‍ය පද්ධති බිඳවැටීම සහ මෙම බාධා නිසා ඇතිවන සීමා සහිත ප්‍රවේශය ගැබ්ගැනීම් කෙරෙහි විනාශකාරී බලපෑම් ඇති කරයි.

වැඩිම අලුත උපන් මරණ අනුපාතිකයක් ඇති රටවල් 16න් 11ක්ම මෑත මානුෂීය අර්බුදයකට මුහුණ දී ඇත. ලොව පුරා, මාතෘ මරණවලින් 61%ක්, මළ දරු උපත්වලින් 51%ක් සහ අලුත උපන් මරණවලින් 50%ක් සිදුවූයේ 2023 එක්සත් ජාතීන්ගේ මානුෂීය අභියාචනයක් ඇති රටවලය. කුඩා හා අවදානමට ලක්විය හැකි අලුත උපන් බිළිඳුන් ගැටුම් තත්වයන් තුළ විශේෂයෙන් අවදානමට ලක් වේ.

ඇස්තමේන්තු කර ඇති පරිදි, 2019 දී වායු දූෂණය නොමේරූ දරු උපත් මිලියන 6 කට සහ අඩු උපත් බරැති ළදරුවන් මිලියන 3 කට ආසන්න ප්‍රමාණයකට දායක විය. 2020 ගෝලීය වාර්තාවක් ඇස්තමේන්තු කර ඇත්තේ ලොව පුරා සිදුවන අලුත උපන් මරණ වලින් 20% ක් වායු දූෂණයට හේතු වන බවයි, බොහෝ දුරට නොමේරූ දරු උපත් සහ අඩු උපත් බර හේතුවෙන්.

COVID-19, ගැටුම් සහ දේශගුණික අර්බුදය හේතුවෙන් ඇති වූ සැපයුම් දාමයේ බාධා කිරීම් මිලියන සංඛ්‍යාත මිනිසුන්ගේ ජීවන වියදම නාටකාකාර ලෙස ඉහළ දමා ඇත. ගෝලීය උද්ධමනය 2021 දී 4.7% සිට 2022 දී 8.8% දක්වා ඉහළ ගොස් ඇති අතර ලෝකයේ අඩකට ආසන්න ප්‍රමාණයක ද්විත්ව ඉලක්කම් උද්ධමනයක් පවතී. මෙය තාවකාලික ආර්ථික මිරිකීමකට වඩා වැඩි දෙයක්: එය ගෝලීය මහජන සෞඛ්‍ය අර්බුදයක් බව WHO පවසයි.

මෙම අර්බුදය නොමේරූ ළදරුවන් සහ ඔවුන්ගේ පවුල්වල අවදානම ගැඹුරු කරයි. නිවසින් පිටව ගිය ළදරුවන් දැඩි සත්කාර සඳහා නැවත පැමිණෙන බවට වාර්තා ඇත, මන්ද පවුලට නිවසේදී උණුසුම සහ ඔක්සිජන් ලබා ගැනීමට නොහැකි වූ අතර මෑත සමීක්ෂණයකදී, අලුත උපන් බිළිඳකු සිටින දෙමව්පියන්ගෙන් 84% ක් පැවසුවේ ජීවන වියදම ඉහළ යාම නිසා රෝහලට යාමට සහ පිටතට යාමට ඇති හැකියාව සීමා කර ඇති බවයි.

ආයෝජන මත ඉහළ ප්රතිලාභ

මාතෘ සහ අලුත උපන් සෞඛ්‍ය සඳහා කැප වූ මුදල් ඵලදායී ආයෝජනයක් බව WHO පවසයි.

දකුණු ආසියාවේ, කුඩා හා අවදානමට ලක්විය හැකි අලුත උපන් බිළිඳුන් ද ඇතුළුව අලුත උපන් බිළිඳුන්ගේ ජීවිත බේරා ගැනීම සඳහා සාක්ෂි මත පදනම් වූ මැදිහත්වීම් පැකේජයක් විශාල කිරීම, ආයෝජනය කරන සෑම US$ 1 කටම US $ 2-17 ආපසු ලබා දීමට ගණනය කර ඇත.

ගෝලීය වශයෙන්, මව්කිරි දීම යනු කාන්තා, ළමා සහ නව යොවුන් වියේ සෞඛ්‍ය සේවාවේ සමස්ත වර්ණාවලියේ වඩාත්ම ලාභදායී මැදිහත්වීම් වලින් එකකි, එහි ප්‍රවර්ධනය සහ ආරක්ෂාව සඳහා ආයෝජනය කරන සෑම US$ 1ක් සඳහාම US$ 35 ආපසු ලබා දෙයි.

වඩ වඩාත් හොඳ ඉලක්කගත ආයෝජනයක් වහා අවශ්‍ය වේ. ආයෝජන දේශීය සම්පත්වලින් මෙන්ම පරිත්‍යාගශීලීන්ගෙන්ද පැමිණිය යුතුය. 2010 සහ 2019 අතර, ළමා සෞඛ්‍යයට වඩා මාතෘ සඳහා අඩු ආයෝජනයක්, අලුත උපන් බිළිඳුන් සඳහා ඉතා අඩු, සහ මළ උපත් ගැන සඳහනක් නැති තරම්ය.

ශ්රී ලංකාව

ශ්‍රී ලංකාවේ වසරකට ළදරුවන් 24,500ක් පමණ නොමේරූ ලෙස උපත ලබයි. දිවයින පුරා තරමක් හොඳ ප්‍රසව වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර තිබියදීත්, ශ්‍රී ලංකාවේ නොමේරූ උපත් අනුපාතය තවමත් සජීවී උපත් 1000කට 10 සිට 15 දක්වා පරාසයක පවතී.

හිමාලි ජයකොඩි සහ ඇයගේ සගයන් විසින් ශ්‍රී ලංකාවේ ගම්පහ දිස්ත්‍රික්කයේ තුන්වන වසරේ නොමේරු උපදින දරුවන්ගේ සෞඛ්‍ය හා සම්බන්ධ ජීවන තත්ත්වය පිළිබඳ අධ්‍යයනයකින් පෙනී යන්නේ නොමේරූ දරුවන් කෙටි හා දිගු කාලීන රෝගාබාධවලට ගොදුරු වන බවයි.

“කෙටි කාලීනව නොමේරූ වෛද්‍ය සංකූලතාවලට ශ්වසන අපහසුතාව, අභ්‍යන්තර රුධිර වහනය සහ ආසාදන ඇතුළත් වේ. සමහර දරුවන් ඉගෙනීමේ ආබාධ, කථන සහ භාෂා ආබාධ, දෘශ්‍යාබාධ, ස්නායු හා චර්යාත්මක ආබාධ වැනි නිදන්ගත ගැටලු සමඟ අවසන් වේ, ”අධ්‍යයනය පවසයි.

කෙසේ වෙතත්, හොඳ ආරංචිය නම්, වැඩිදියුණු කළ වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර හේතුවෙන් ශ්‍රී ලංකාවේ නොමේරූ උපන් දරුවන්ගේ ළදරු වියෙන් ඔබ්බට දිවි ගලවා ගැනීම වැඩිවෙමින් පවතින බවයි.

එස්.සතීස් ඇතුළු සගයන් විසින් යාපනය ශික්ෂණ රෝහලේ සිදු කරන ලද අධ්‍යයනයකින් හෙළි වූයේ නොමේරූ දරු උපත් මව්වරුන්ගේ සමාජ ආර්ථික පසුබිමට සම්බන්ධ නොවන බවත් රජයෙන් ලබා දී ඇති පහසුකම් සහ විශේෂඥ දැනුම මව්වරුන්ට මහත් රුකුලක් වී ඇති බවත්ය. පවුල්වල සහයෝගයද උපකාරවත් සාධකයක් විය. එහෙත් තවමත් ළදරු මරණ අවම කිරීම සඳහා වැඩිදියුණු කිරීම සඳහා විශාල ඉඩක් ඇත.

ඵලදායී ප්‍රජා මූලික මැදිහත්වීම් සමඟින්, පෙර පාසල් වයසේ නොමේරූ දරුවන්ගේ සෞඛ්‍ය තත්ත්වය වැඩිදියුණු කළ හැකිය. කෙසේ වෙතත්, ශ්‍රී ලංකාවේ ක්ෂේත්‍ර සෞඛ්‍ය අංශයට ප්‍රජා මට්ටමින් නොමේරූ දරුවන් ඉලක්ක කර ගනිමින් සංවිධානාත්මක මැදිහත්වීම් තවමත් නොමැත. ගුණාත්මක ළමා ආරක්ෂණ වැඩසටහන් සැපයීම සහ ගෘහ මට්ටමින් දරුවා සඳහා උත්තේජනයක් අවශ්‍ය බව ගම්පහ දිස්ත්‍රික්කයේ සිදු කරන ලද අධ්‍යයනය පවසයි.

ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය පවසන්නේ “සෑම ළදරුවෙකුටම, සෑම තැනකම පණපිටින් උපත ලැබීමට අවස්ථාවක්, නියම වේලාවට සහ නියම ප්‍රමාණයෙන්” විය යුතු බවත්, මෙම අරමුණු සාක්ෂාත් කර ගැනීමට සහ ගම්‍යතාව ගොඩනඟා ගැනීමටත්, “පීඩනය අවශ්‍ය වන්නේ ඉහළ සිට පහළට පමණක් නොවන බවයි. (ආණ්ඩු සහ පරිත්‍යාගශීලීන්ගෙන්) පමණක් නොව, සෞඛ්‍ය සේවා සපයන්නන් සහ සිවිල් සමාජය ඇතුළු පවුල් සහ ප්‍රජාවන්ගෙන් ද පහළ සිට ඉහළට.”

අවධානය ඉවතට හරවන පුරුදු මොනවාද?

 

තට්ට මහත්තයා

 

 

 

අපි මූලික අධ්‍යාපනය හැදැරුව පාසල පිහිටා තිබුනු ගාළු පරටම මයිම්ව ගෙවල් දෙකකට එහාට වෙන්න තමයි අපේ කතා නායකයාගේ නිවස සහ ව්‍යාපාරය කරගිය සිථානය පිහිටලා තිබ්නේ.

 පාසලට පාගමිනම ආපු ගියපු මා ඇතුළු රොෂාන්, ආසිරි ඇතුළු අපේ පංති සගයන් මේස්ථානය පසු කරගෙන තමයි දිනපතාම ආවේ ගියේ.ඔහු අපිවත් හොදින දැනගෙන හිටියා අව් රුද්දේ මුල කැලැන්ඩරයක් අපි ගියාමත් අනිවරයෙන්ම දෙනවා රොෂාන් සහ මම අපේ පව්ල් වල අහවලාගේ අවහලා කියන්න අපේ කතානායකයා දැන ගෙන සිටියා.දුරින් නැ කමකුත් තියෙන්නත් ඇති..

  

මොහුගේ සිවභාවය සහ ක්‍රියා කාරකම් කොව්චර හුරු පුරුදු කියනවනම් දන්නා කියන කෙනෙක් කියනවද  කියනවනම් , එවකට 5-6 පංතිවල සිටි අපේ පංති සගයන්  තේරවිල්ලක් පවා ගොතලා තිබුනා මොහො ගැන.මට මතක විදියට ලේවින් මුලිකව රොෂන ඇතුළු සගයන් විසින් තමයි මේ තේරවිල්ල නිරමන්ය කරේ.

 තෙරවිල්ල  මෙහෙමයි,

 තට්ටේ තියෙනවා හාමුදුරු කෙනෙකුත් නෙමෙයි

කරත්ත තියෙනවා කරත්ත කාරයකුත් නෙමෙයි

ධිවර ආම්පන්න තියෙනවා ධිවරයකුත් නෙමෙයි

කව්ද

 උත්තරය තමයිඅපේ පාසල අසලම වෙලද ව්‍යාපරයක් පවත්වාගෙන ගිය  අපේ කතා නායකයා  තට්ට මහත්තයා යනුවෙන් කව් රුත් ආමන්ත්නය කරපු  විශේශ පුදගලයා.

  

ඔහුගේ ව්‍යාපරයේ ග්‍රොසරියක් උන ධිවර ආප්පන්න අලෙවියට අමතරව අත් කරත්තත් කුළියට දුන්නා.

 තට්ට මහත්තයා කට්ටයකු බවටත් ඇපේ වැඩිහිටියොත් කතා උනා, ඔහු කරිජ්ජ හොදම එකෙන් පාදපු ජිවිතය ගොඩ ගන්න අති ශුර ගෙම් ගසා ඔළුව කෙලින් කරන් සිටියෙක්. පතුලටම වැටි සිට් ගොඩ ඇවිත් තිබුනේ පෙනුමේ සහ ගමනේ සුළු අසාමන්‍ය තාවයන් ඇති බිරිද ලොකු දැවැද්දක් සම්ගා කරකාර බැද ගැනිමේන් පසුව.

 අපේ  කතනායාගේත් ඉදිරි පස මායිම උනේ කොළඹ කරා දිවෙන ප්‍රධාන මරගයයි

ටියේ අපේ පාසල්ට ප්‍රධාන ගෙට්ටුව වම්පසට වන්නට ඒම පැත්තේම ගෙවල් තුනකට වන්නට වන අතර අනික් පසින් පාසලට මායිම් වන ඉඩමේ හිටියේ ගමේ එවකට හිටි සුපිරිම දනවත වන මික්ස්

 

අපේ පාසලට යාබදව තමයි අපේ ගමේ ලොකුම ධනවත උන ....X මහත්තයාගේ නිවස පිහිටලා තිබුනේ, ලොරි හත අටක් , සහ වතු තිබුනු ව්‍යාපරිකයෙක්.

 

උදව්වක් හෝ කරදරයක් නැතිව ජිවත් උනා ගමට

 

නමුත් අපේ කතා නායකයා සමිති සමාගම් වල, ගගේ තිබුනු සිමා මාලකයේ නඩත්තු ව වගේ එකි නොකි සමාජ සේවා කටයුතු වල පෙරමුන ගෙන වැඩ කරපු පුද්ගලයෙක්

 

තවත් අතුරු කතාවක්, දවසක් ගමේ පෙරකි සීමා මලකය ලග පිළාවක් හේත්තු කරගෙන

ධිවරයෙක් පිත්තක් දාගෙන මාළු බානවළු මේකට උග්‍රවා මල පැනපු අපේ කතානායකය ගග අයිනේ ඉදන් සද්දේ දානවළු අර මනුස්ස්යට යකෝ තොගේ ඔය පව් කද ඔය පින කෙතට හේත්ති කරන්නේ නැතිව වෙන තැනකට අරන පල කියලා.

 

තව කියන්න ඕන අපේ තටට මහත්තයා මොහොම පිලිවෙලට්ක ඇද පලදින ,කඩිසරව ඇවිදින කරන යකාටවත් බය නැති වලි නම් වලි ඕන පොරිසාදයෙක් එක්ක ගේම ඉල්ලන.ඩිප්ලො මැටික් විදියට ඩීල කරනවනම් එත් කඩුව උනත් හොදට පාවිචි කරනවා මමත් දැකලා තියෙනව කඩේට එන සංචාරකයොත් එක්ක.

අපි අයැම සමන් අයැම් ෆ් රොම් ශ්‍රි ලංකා පෙත කියවන කාලේ කට ඇරන් බලන් ඉදලා තියෙනව පොර දිහා.

 මොකද සම්හරක් දිනවල හොයාගෙන එන සත විසිපහක් දිලා ඉස්කොලෙඔ ඇරිලා ගෙදර යන ගමන් ඔය තැනට යනව ගල් බුල්ටො එකක් ගන්න.හපල ඉතිරි වෙන්නේ නැහැ ගෙදරට යනකම්ම.

 

 

පොඩි දුවගේ කතා

 

නිවාඩු කාලය අල්ලලා දුවලා දෙන්නත් චූටි පුතත් කාටාර් ඇවිත් හිටිය 2019-අගොස්තුවල පොඩි දුවත් මමත් අතර වෙච්ච් සංවාධයක් මේ.

(පොඩි දුවගේ තුන්වෙනි උපන්  දිනය සැමරුවෙත් මෙම නිවාඩුවෙදි සහ ලොක්කට අව්රුදු 6ක්)

ඇය සෙල්ලම් බඩුවක් එක්ක තනියම සෙල්ලම් කරමින් හිටියේ, ඇයත් එක්ක කතාවකට මුල පුර්න්න කියලා හිතාගෙන ,

 

මම: පුතා ඔයා මොකද කරන්නේ....?

ඇය:ඇයි අප්පච්චි ඔයාගේ ඇස් පේන්නේ නැද්ද, මම මොකද්ද කරන්නේ කියලා....

මම: කතා නැත...... ,

 

-------------------------------------------------------------------

කොරොනා වලට ලොක් ඩවුන් වෙලා ඉන්න මේ දවස් වල ඉමෝ කොල් එකක් අතර තුර.

 

ඇය: අප්පච්!!! මල්ලි මාව වඩා ගත්ත්තා (මට ඇහිච්ච හැටි)

මම:(පුදුමයෙන් ) මල්ලි ඔයාව වඩා ගත්තා (මල්ලිට අව් රැද්දයි මස 5 ක තමයි වයස)

ඇය: නැහැ මල්ලි මාව බදා ගත්තා,

මම: එකනේ මල්ලි ඔයාට ආදරේයි නේද?

ඇය: ඔයා දන්නවද අප්පච්චි එකට කියන්නේ Hug කරනවා කියලා...

මම: ඇත්තද මම දැනගෙන හිටියේ නැහැනේ....

------------------------------------------------------------------------------------

අපේ  නොනා, තේ  බොන වෙලාවට  ක්‍රීම ක්‍රැකර් බිස්කට් එකක්  තමයි හපන්න ගන්නේ,

ඒයාලට වෙනම බිස්කට් එකක් තිබුනත්, අපේ කතා නායිකාව මේලො රහක් නැති උනත් අම්ම්ගේ ක්‍රිම් කැකර් එකකට දෙකකටත් වග කියනවා ( ඒයාගේ බිස්කට් එක කාලා අවහර කරලා).

 

ඉතිං අපේ පිංකා මෙලො රහක් ගුනක් නැති ක්‍රැකර් එක කන නිසා, අපේ නොනන චීස් ක්‍රැකර් එකක් ගෙනත්, එකත් නංගා  ප්‍රිතියෙන භුක්ති විදිමින් ඉන්නවා. අම්මා කියල අපේ ලොකු දුවට ඔයත් කන්න  කියලා, එයා යැක් කියලා අහක බලාගෙන, ඉතිං අපේ පිංකා බොහොම අඩම්බරයෙන් කියනවලු අම්මට.

 

අම්මි අක්කලා මල්ලිලා දන්නේ නැහැනේ මේවගේ තියෙන රස නේ........

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

මම ඉමො කෝල් එකක ඉන්න අතරතුර අක්කා නගෝ  පුංචි වාදයක, චිකන් ගැන

කතාවේ මුල ටිකට මට කන්දුන්නේ නැහැ

අක්කා: අම්මේ නංගි කියනවා චිකන් ඊයා කියලා

අම්මා: චිකන් ඊයා නම් ඔයත් කන්නේ ඉල්ල ඉල්ලා

නංගි : චිකන් ඊයා කියලා කිව්වේ චිකන් , හොදයි කියලා....

විනාඩියක නිශ්ශබ්ද තාවයක්

හැරෙන හැරෙන පැත්තට කියන්න උත්තරයක් තියෙනවා.

දකුණු කොරියාවෙන් ඉගෙන ගනිමු

COVID 19 කොරොනා වෛරසය මර්ධනය මේහිලා ලොව හොදම් ප්‍රවේශයන්ගේන් එකක් ලේස පැසසුමට ල්ක්වෙන දකුනු කොරියානු 3T (Trace,Test,Treat)  ක්‍රියාන්විතය

මේ මොහත වෙන විටත් දකුණු කොරියාව ලොවවටා නයකයින්ගේ ප්‍රශංශවට ලක්වෙමින් පවතිනිව කොරොණා මර්ධන සටනේහිලා  ඔවුන් දැක්වු සාර්ථකත්වය ගැන.

ඔවුන් මෙම සාර්ථකත්වය ලබන්නේ  3T යනුවෙන් නම් කරන ලද  ඔවුන් විසින්ම ස්ථාපනය කරන ලද ක්‍රියාමරගයන්ට ක්ෂ්ණිකව අනුවර්ථනය විම සහ කඩිනම්ව ක්‍රියාත්මක වීම හරහා. 

3T නමින් හදුන්වන,T තුනකින් සමන්විත මේම ක්‍රියාවලිය වනුයේ

Trace - අනුරේඛනය 

Test    - පර්ක්ෂාකිරිම

Treat -  ප්‍රතිකාර කිරිම.

ඔවුන්ගේ මෙම සාර්ථකත්වය විදහාපමින් ලොවපුරා ආසන්න වශයෙන් රටවල් 120 ක් පමණ සොල් නුවරින් පහුගිය දින කිහිපය පුර  උපදේස් පතා තියෙනවා.

කොරියාවේ පලමු අසධිතයා වාර්ථාවෙන්නේ ජනවාරි 20, ඉතාලියේ ජනවරි 31 වෙනිදා

 කොරියාව මේවෙනකොට අසාධිතයන්ගේ සංඛි‍ය්‍යාව 10000 ට අඩුවෙන් පවතවාගෙන් යන අතර මරණ 158 ක් වාර්ථා වේලා තියෙනව. ඒ ව්ගේම ඉතාලියට සාපේෂව සාමන්‍ය එදිනේදා ජිවිතයක් කොරියානුවන් ගතකරමින් සිරිනවා.

නමුත් මේවනකොට ඉතාලියේ ආසාධිතයන්ගේ සංඛ්ය්‍යාව 100,000 ඉක්මවා ගිහින් සහ  10000 ට වඩා මිය ගිහින්

දිපව්‍යාප්ත මට්ටමේන් කරගෙන යන පරික්ෂාකිරිම් (testing)  වලට සමඟාමිව අධිවෙගෙයෙන් කෙරිගෙන යන අසාධිත පුද්ගලයන් හා සම්බන්ධ්තා පැවැතුවන් සොයා යන (Contract tracing)  , ක්‍රමවේදය නිසා  නිසා අසාධිතයන් ඉතා ඉක්මනින්ම හුදකලකරණයට ලක් කොට (isolated)වෙගේම රොගය පැතිරිමේ වේගය පාළනය කිරිම තුළින් රොහල් වලය තත්වය මැනවින කළමනකර ගැනිමට හැකි වෙලා තියෙනවා.

ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයෙන් තමන්ගේ රටට ආනයනය කිරිමට අවසර ලබාදිමත් සමඟ කොරියානු , කොරොනා පරික්ෂාකිරිමේ කට්ටල නිෂ්පාදකයින් තමන්ගේ නිෂ්පාදනයන් සිය දහස් ගනකින් ඉහල දමා තිබෙනවා.පැය 7ක් ඇතුලත  පරික්ෂන වාර්තා ලබාදේන මෙම උපකරන ලබාගැනිමට ස්කොට් ලන්තය පවා සුදානමින් පසුවෙනවා.

මෙහෙයුම ක්‍රියාත්මක උනේ මේ ආකරයටයි

1.Test

මිලියන 51.5 ජනඟහනයෙක් වෙසේන රටේ මේදක්වා ආසන්න වශෙයෙන් පුද්ගලයන් හාරලක්ෂක් පමණ පරික්ෂා (test) කරලා තියෙනවා කරලා තියෙනවා (දල වශයෙන් දිනක්ට 4000 කට වඩා ටෙස්ට් ප්‍රමණයක්)

පරික්ෂවනෙග් ඇති කාර්යක්ෂම තාවය සහ වැඩපිලිවෙලෙහි ඇති සුක්ෂමතාව්ය අවබොධ කර ගැනිම ජයොන්ජි (Gyeongju) කියන   කුඩා ගමක ඉංග්‍රිසි ගුරැවරයෙකු හැටියට සේවය කරන එංගලන්ත ජාතික බෙන් ග්‍රිෆින්ගේ (Ben Griffin) අත්දැකිම මේහේමයි , සාමන්‍යයෙන් කෙරෙනවෛද්‍ය පරික්ෂණ වගයකට (routing checkup) සහභාගිවෙන්න බුසාන් නගරයේ රොහොලකට ඔහු ඇවිත් තියෙනව, . රථගාලෙදිම  ඔහුව නාවත්වග්ත් සෞඛ්‍ය සේවක්යන් විසින් ඔහිගේ උෂ්ණතවය  , හා අනෙකුත් කොරොනාවට සම්බන්ධ රොග ලක්ෂණයන් පරික්ෂාකොට , ඔහුගේ විදේශ ගමන් පිලිබදවත් විස්තර සොයාබාල තියෙනවා. ඔහුගේ උෂ්ණත්වය (උන) සාමාන්‍ය අගයට වඩා මදක් වැඩි නිසා ඔහුට රොහලට ඇතුල් වෙන්න දීලා නැහැ, නමුත් Covid -19 ටෙස්ට් එකට යොමු කරලා තියෙනවා. 

ඔහු පවසන ආකරයට "පශ්නාවලියක් සහිත පොරමයක් පුරවන්න දුන්නා රොහොඅලෙන් පිටත පිහිටුවා ඇති තාවකාලික ගොඩ්නැගිලක්දි  ඉන් අනතුරැව , හොදින්  ආවරනය කරන (sealed) ලද ටෙන්ට් එකකට රැගෙන ගියා,, එහි ආරක්ශිත ඇදුම වලින් ආවරණය කරගත් පුද්ගලයන් හිටියාඑහිදි මූලිකව පරිෂා කිර්ම් 2 ක් සිදි උනා තත්පර 45 ඇතුලත, ප්‍රතමයෙන් දිග කොටන් බඩ් එකක් නහේ කෙලවරට ඇතුළු කරා සහ දෙවනුව උගුරට යමක් ඇතුළු කර තරලයන් එකතුකරගෙන"

2.Trace

මේම 3T ක්‍රියාදමයේ වැදගත්ම ක්‍රියාන්විතය ග්‍රිෆින්ගේ හා ඔහුගේ බිරිද කිය සිටියේ, අසාධිතයකු සොයාගත් සැනින් ජංගම දුරගතන වලට ස්වයංක්‍රියව ක්‍රියාත්මක වන  කෙටි පණිවිඩ සේවයක් හරහා පුරවැසියන්ව   දැනුවත් කිරිම සිදු කරන බවයි..

කෙටි පණිවිඩය හරහා අධාල අසාධිතයා අවසන් පැයැ 72 ඇතුලත ආගිය තැන් පිළිබදව විස්තරයක් සපයන අතර,ඒම ස්ථානවල සැරි සරන ලද පුදගලයන්ගේන් ඉල්ලා සිටිනව වහාම සෞඛ‍ය්‍ය බළධාරිනව සම්බන්ධ කරගන්න කියලා,  පනිවිඩය අසාධිතයාගේ නම හෙලි නොකරන නමුත් ඔහුගේ වයස පදිංචිය හා රැකියා ස්ථානය අතුලත් වෙනවා.

රොගය වැලදි තවමත්  සුවය ලබමින් සිටින හුයුන් පාක් නම් කොරියානු මහාචර්යා , තමන් ලබමින් සිටින ප්‍රතිකරයන් ගැන දීර්ග සටහනක් මුනු පොතට එක්කරමින්  කියා සිටින්නේ ,සෞඛ්‍ය සම්පන්න තමන්, නිතර අත සොදන ජිම් ලොලියකු වු තමන් කොරොනා තමන්ට නොවැළදෙන්ය් ඇතැයි අදිතක්සේරැවෙන් සිටි මොඩයෙක් බවක්,

ඉතා සුළු උගුරේ අමාරැවක්,වියලි කැස්සක් සහ පපුවේ තෙරපුමකින් අරම්භ වෙච්ච්ච

පාක් මහතගේ රොග ලක්ෂණ නරක අතට හැරෙන කොට ඔහු කොරොනා වයිරස් හදිසි ඇමතුම් අංකයට සහ පාදේශිය සෞඛ්‍ය මධ්‍යස්ථානයට දැනුම් දීලා තියෙනව.ඔවුන් පාක් මහතාට දන්වලා තියෙනව රොහලෙන් ටෙස්ට් එක කරව ගන්න කියලා.ටෙස්ට් එකේ ප්‍රතිපල මත ඔහුව අසාධිත්යෙක් බවට හදුනා ගෙන තියෙනවා,ඒ එක්කම නගර  සභාවෙන් නිලධාරිය්කු ඔහිව සම්බණ්ධ කරගෙබ ආපුප් ගියපු තැන සහ සමිප ඇසුර කරපු පුදගලයන්ගේ ලැයුස්තුවක් අරගෙන තියෙනව, අදාල කටයුතු සදහා

3.Treat

ප්‍රථිකාර

පාක් මහතා විස්තර කරන ආකාරයට නගර සභාවේ සේවකයින් සෞඛ්ය්‍ය මධ්‍යස්ථානයට දන්වලා තියේනවා කඩිනමින් ඔහිව රොහල් ගත කරන්න කියලා.

රොහල් ගතකරන ලද තමාව අධිසත්කාර එකකයයේ නොරොධායන අංශයයේ  ඇති  නිරොධාන කාමරකට (negative pressure room) අතුල්කරන ලද බව ඔහු පවසනවා.

"ඔවුන් එ සැනින්ම CT,ලේ  සහ X රේ වගේම තවත් බොහො ටෙස්ට් කරා ඒවගේම බේහේත් වරග සහ ඔක්සිජන් සැපයිමත් ඉකමනිනම සිදුකරා, ඔහු තවදුරටත් කියා සිටියා. "මට තරමක් සුවයක් දැනුනා හුස්ම ගන්න නමුත් මගේ පපුවෙ බර යකඩ තහඩුවක්  තියලා වගේ දැනුනේ"

කොරියාවට රටේ   ජනගහනයෙන් ලක්ෂයකට ICU  ඇදන් 10.6 ක් තියෙනව , එක්සත් රාජධානියේ (UK) 6.6 ට  සන්සන්ධනාතමකව ඉහල අගයක්. නමුත් රෝගය සිඝ්‍රව පැතිරයාම ආරම්භ උන පෙබරවාරි මාසයේදි සෞඛ්‍ය සපයන ස්ථානයන්, පිරීඉතිරිගියා, රොගය වැඩියෙන්ම පැතුරැනු ඩෙයුගු ප්‍රදෙශයේ  මාර්තු මල වෙනකොට රොහල් ගත්කිරිම් 5000 ටත් වැඩිව ගියා. 

නමුත් නමුත් 3T ක්‍රියාදමය ක්‍රියත්මක විමත සම්ඟම  කොරියානුවන් තත්වය පාලනය කරගන්න සමත් උන, අසාධ්‍ය සහ වයස්ගත් රොගීන්ව පණක් රොහල් ගත කරන්නත් ,තරැන සහ ආසාධ්‍ය නොවන රොගින්ට නිරොධායන මධ්‍යස්තානවල ප්‍රතිකාට කරා.

අක්‍රමනකාරි ලේස විශාල වශයේන් සිද්ධකරන ලද Testing සහ Tracing ක්‍රියාන්විතයන්   2 දෙක නිසා, රොගය පාලනය විම , ඉතා සර්තකව මැඩ පැවැත්විම  හරහා සෞඛ්‍ය පද්ධතියට ඇති කෙරැනු පිඩනය සමනය කරා.

පාක් මහතාව දින නමයක්  තිසිසේ ප්‍රතිකර ලබගේන , ටෙස්ට් දෙකකින්ම තවදුරටත් වෛරසය නැතිබවට තහවරැවිමෙන් අනතුරැව රොහලෙන් , පිටත් කරලා තියෙනව තවත් සතිදෙකක් නිවසි සිට ස්වයං නිරොධායනට ලක්වෙන්න කියලා.

වෛරසය ශරීර ගත වෙලා දවස් 25 කට පසුවත් කෙටිදුරක් ඇවිදිමෙන් පසුව හුස්ම ගැනිමේ පොඩි අපහසුවක් තිබෙන බව පවසන ඔහු ඔහුගේ හිතේ හයිය උපරිමව තබාගන්න උත්සහ ගන්න බව පවසනවා

ජිවිතේ බෙරැණා, දැන බලාපොරොත්තුව එකක ජීවත් වෙනව !!! 

මුලාශය The Telegraph on line edition

 https://www.telegraph.co.uk/news/2020/03/30/south-korea-step-by-step-diary-country-got-coronavirus-control/

(c) Jayasiri Pds Niduwa Wadu

සමතා

ගණිත

මිණිත

හැඩයම් වැඩ

ඇත

නූලට !!

ණැන

ඇතා

ගුණ නැතා

හේ වේය

(අ)සමතා෴෴